قلعه میرغلام

غرب کشور زیبایمان ایران گنجینه ای از بناهای تاریخی و زیبا را در خود جای داده است. یکی از این بناهای تاریخی که دارای تاریخچه ی بسیار غنی از لحاظ معماری و نحوه ساخت است، قلعه میرغلام می باشد.

دژ میرغلام هاشمی هم از آن یاد میشود، یکی از جاذبه های تفریحی و گردشگری دره شهر در استان ایلام است.

با استناد به کتیبه هایی که در ورودی قلعه میرغلام ساخته شده است. تاریخچه ی این قلعه به دوران قاجاریه و توسط حاکم آن زمان دره شهر یعنی میر غلام هاشمی ساخته شده است. با اینکه حدود یک قرن از ساخت این دژ زیبا میگذرد، اما همچنان سلامت میباشد و بافت اصیل خود را حفظ کرده است.

از آنجایی که سالانه تعداد بسیار زیادی از گردشگران برای بازدید از دژ میرغلام به ایلام سفر می کنند. تصمیم گرفتیم در این متن به معرفی این مکان گردشگری بپردازیم. در ادامه با ما همراه باشید تا با نوع معماری، نحوه ساخت و همه چیز درباره قلعه زیبای میر‌غلام آشنا شویم.

قلعه میرغلام کجاست

قلعه میرغلام در نزدیکی استان ایلام واقع شده است. مکان دقیق این قلعه در شهرستان دره‌شهر و روستای هاشم آباد استان ایلام می‌باشد.

تاریخچه دژ

در دژ میرغلام هاشمی 3 کتیبه وجود دارد که هر کدام بیانگر داستان مهمی درباره این قلعه هستند. کتیبه اول که در قسمت ورودی قلعه وجود دارد، بیان گر سال و دوره ساخت این قلعه (سال 1303 هجری قمری) می‌باشد.

کتیبه دوم بعد از گذر از ورودی قلعه روبروی شما خواهد بود که با خط زیبای نستعلیق نام های نیاکان خاندان هاشمی و هر آنکه در ساخت این بنای زیبا نقش داشته است، روی آن نوشته شده است. اما آخرین کتیبه که در سمت راست هشتی دژ میرغلام قرار دارد، خبر از زمان واگذاری این قلعه به سازمان میراث فرهنگی ایلام و ثبت آن در آثار ملی ایران می دهد. باید به این نکته توجه کنیم که در اواسط سال 1397 دژ میرغلام توسط دختر میر غلام هاشمی به ثبت آثار ملی ایران در آمد.

معماری قلعه میرغلام هاشمی

همانطور که پیشتر به آن اشاره کردیم، تعداد زیادی از گردشگران برای دیدن جاذبه های گردشگری ایلام در فصول مختلف برنامه ریزی میکنند. از همین رو در ادامه می خواهیم با نوع معماری این بنای تاریخی آشنا شویم.

قلعه میرغلام هاشمی یک بنای نظامی مسکونی است که با مصالح سنگ و ملات گچ به صورت چهار ایوانی ساخته شده است. با توجه به کاربرد این بنا و مصالحی که در آن به کار رفته دژ از استحکام بالایی برخوردار است. همچنین این بنا دارای 35 اتاق تو در تو میباشد.

دیدنی ترین قسمت های قلعه میرغلام ضلع های غربی و شرقی این بناست. در گوشه های این بنای تاریخی و دقیقا در بالای ورودی اصلی این بنا 3 اتاقک نگهبانی وجود دارد که توسط یک جانپناه به یکدیگر وصل می‌شوند. این شکل معماری خود نشان دهنده لزوم محافظت از این دژ و کاربرد نظامی آن است.

طبق رسوم معماری آن زمان بناهای تاریخی ایران، در وسط حیاط قلعه میرغلام هاشمی حوض مربعی بزرگی وجود دارد. آب آن از رودخانه های اطراف قلعه تامین میشود. در زمان های قدیم کانال هایی از جنوب تا شمال بنا ها حفر میشد که آب را از یک سو وارد و از سوی دیگر به گردش در می آورد. در این بنای زیبا هم این اصل به زیبایی اجرا شده است.

بهترین زمان سفر و مسیرهای رفتن به قلعه میرغلام

همانطور که بالا با ویژگی های منحصر به فرد این بنای تاریخی آشنا شدید، توصیه می کنیم اگر قصد سفر به استان زیبای ایلام را دارید. حتما دیدن قلعه میرغلام را در برنامه سفر خود قرار دهید تا از زیبایی ها و فرهنگ معماری غنی این بنا بهره مند شوید.

بهترین زمان سفر به این روستای شگفت انگیز اوایل فصل بهار در ماه های فروردین و اردیبهشت میباشد. به دلیل کوهستانی بودن این منطقه در فصل زمستان همه جا پوشیده از برف است. پس اگر از طرفداران برف هستید ماه های دی و بهمن سردترین ماه های سال برای این مکان میباشد.

و اما راه های دسترسی به قلعه میر غلام: بعد از رسیدن به استان ایلام باید به سمت دره شهر بروید و سپس در حوالی هاشم آباد میتوانید به قلعه میرغلام برسید.

ویژگی های خاص قلعه

• همانطور که میدانید، راه ارتباطی ورودی به فضای اصلی اصلی و حیاط بنا های تاریخی دوران قاجار هشتی ها بوده اند. حیاط قلعه میرغلام دارای چهار ایوان و 35 اتاق تو در تو بوده اند.
• مطبخ یا آشپزخانه قلعه میرغلام در ضلع جنوب شرقی حیاط واقع شده است که به صورت دو اتاق تو در تو هستند.
• برای تزئینات این بنا از سفید کاری توسط گچ استفاده شده است. حلال های زیبایی روی طاق ها و ورودی های اصلی این بنا وجود دارد. همچنین درون اتاق ها از طاقچه ها و جایگاه بخاری نیز استفاده شده است.
• یکی از زیباترین ورودی ها در بین آثار تاریخی استان ایلام را میتوان در این محل یافت. این ورودی با بیرون زدگی از بنای اصلی تفکیک شده است و ارتفاع بیشتری نسبت به دیوار های کناری دارد. به دلیل وجود اتاق شاه نشین، نگهبانی و سرایداری در آن به صورت دو طبقه ساخته شده است.
• درب های این دژ از چوب های دو لنگه گلمیخ شده ساخته شده و دارای کوبه های فلزی هستند. فرو رفتگی درگاهی و وجود درب با فاصله مناسب از لبه های بیرونی باعث شده است که در آن زمان مراجعه کنندگان به کاروانسرا در فاصله مراجعه تا باز شدن درب، از آفتاب و باران در امان باشند.

دیدنی های اطراف و اقامتگاه های نزدیک قلعه میرغلام

از دیدنی های اطراف قلعه میرغلام میتوان به رود سمیره، پشته فرهاد آباد، قلعه جهانگیرآباد، سراب دره شهر و شهر زیبای دره شهر که همگی دارای جاذبه های زیبای گردشگری هستند اشاره کرد.

همچنین اگر قصد اقامت در اطراف یا نزدیکی قلعه میرغلام را دارید باید بگوییم که اقامتگاه های بسیار زیادی برای رفاه حال گردشگران در شهر زیبای دره شهر وجود دارد که به عنوان نمونه میتوان به اقامتگاه بومگردی زرین دشت، خانه بومی زاگرس، اقامتگاه بومگردی آلامتو، اقامتگاه بومگردی کبیر کوه و ده ها اقامتگاه زیبای محلی دیگر اشاره کرد.